Woke λεξικό

Τα μοντέρνα Οργουελιανά

Μου αρέσουν οι λέξεις. Eίμαι βουλιμικός των λέξεων. Οι άνθρωποι που αγαπάω είναι οι λέξεις τους. Γράφω ημερολόγια- παλιότερα σε τετράδια, εδώ και πολλά χρόνια σε word. Λυπάμαι που δεν ανταλλάσουμε πια επιστολές- τις πρόλαβα πριν εξαφανιστούν: καρτ ποστάλ από ταξίδια φίλων στο εξωτερικό, γράμματα στο στρατό, μερικές ερωτικές επιστολές- ο γραφικος χαρακτήρας, η ένταση των λέξεων, η σχεδόν σωματική επαφή της γλώσσας.

Οι άνθρωποι δεν αγαπάνε πια τις λέξεις ούτε και τα βιβλία. Δεν μπορούν να αντέξουν πάνω από δύο τρεις παραγράφους στα κινητά τους. Οι έρευνες λένε ότι ακόμα κι αν σε ενδιαφέρει ένα κείμενο, αν δεις ότι είναι μεγάλο δεν το διαβάζεις. Η εποχή αγαπάει τα συνθήματα- τις προτάσεις σλόγκαν. Δεν περιμένω από κανένα να συμμεριστεί την λατρεία μου για τις λέξεις αλλά δεν θέλω και κανένα να μου επιβάλλέι τις απόψεις του πάνω στη γλώσσα όπως να μιλάνε και να απευθύνονται σε ανθρώπους στο ουδέτερο, ή να ξεχαρβαλώνουν τη γλώσσα με στραμπουληγμένες λέξεις- τελευταίο χτύπημα το «συγγράφισσα»- ή να βυσοδομούν στη γλώσσα με εισαγωγές ιδεολογικής χρήσης. Οι μοντέρνοι μαστροχαλαστήδες παίρνουν στα χέρια του κάτι όμορφο για να το κάνουν κάτι δυσάρεστα αλλόκοτο.

H woke ορολογία

Η woke γλώσσα εφευρέθηκε καταρχάς για να διαχυθεί παντού η woke ιδεολογία και για να αγνωρίζονται οι «προοδευτικοί» μεταξύ τους. Η νέα ορολογία, τα πολλά σλόγκαν και οι συνεχείς νεολογισμοί εκπορεύονται από την βασική ιδεολογική πεποίθησή τους ότι η γλώσσα δεν αντανακλά απλώς την πραγματικότητα αλλά δημιουργεί πραγματικότητα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τα τρανς άτομα αναστατώνονται τόσο πολύ όταν κάποιος δεν τους προσφωνήσει με τις σωστές αντωνυμίες.

Ο Τζόρτζ Όργουελ γράφει σε ένα δοκίμιό του: «Η σχέση ανάμεσα στην ολοκληρωτικού τύπου σκέψη και στον εκφυλισμό της γλώσσας συνιστά ένα πρόβλημα που δεν έτυχε ως τώρα της απαραίτητης προσοχής». Οι «νέες λέξεις» ανήκουν σε αυτή την τάση του μοντέρνου ολοκληρωτισμού.

Γράφοντας αυτό το άρθρο έπεσα πάνω σε ένα καταπληκτικό βιβλίο που ασχολείται με το θέμα γλώσσα και γράφτηκε από τον Γερμανοεβραίο φιλόσοφο και φιλόλογο Βίκτωρα Κλέμπερερ με τίτλο Η Γλώσσα του Τρίτου Ράιχ, το σημειωματάριο ενός φιλόλογου (1947). Η γλώσσα δεν είναι ποτέ ουδέτερη λέει — είναι το πιο αόρατο και ισχυρό εργαλείο επιβολής ιδεολογιών. Στο βιβλίο του ο Victor Klemperer κατέγραψε το καθημερινό λεξιλόγιο του ναζιστικού καθεστώτος και περιγράφει πώς μια γλώσσα γίνεται μηχανισμός πειθάρχησης της σκέψης και της συμπεριφοράς.

Παραδόξως, σήμερα βλέπουμε σε άλλο ιδεολογικό πλαίσιο παρόμοιες τάσεις με τη «woke» γλώσσα: έναν έλεγχο όρων, μια αυστηρή ηθική ιεραρχία λέξεων και την απαγόρευση της απόκλισης. Όπως είχε επισημάνει ο Klemperer, τέτοιες γλώσσες δεν περιγράφουν απλώς την πραγματικότητα αλλά τη δημιουργούν, την περιορίζουν και τελικά την καθορίζουν.

Η woke γλώσσα είναι παντού. Εκτός από την πολιτική βρίσκεται στις τέχνες, στη δικαιοσύνη, στα νηπιαγωγεια, στον αθλητισμό, στην οικογένεια, στα μίντια, στα πανεπιστήμια, στα σχολεία, στην τηλεόραση. Μας επιβάλλεται να μιλήσουμε μια γλώσσα που εξυπηρετεί τους σκοπούς των κυρηγμάτων της «αφυπνισμένης» ιδεολογίας τους. Ο Klemperer χαρακτήρισε την προπαγανδιστική γλώσσα του Τρίτου Ράιχ ως μονοσήμαντη και συνθηματολογική, με επιλεγμένες λέξεις στις οποίες προσδίδεται συγκεκριμένο νόημα και όπου κάθε εναλλακτική σκέψη είναι ύποπτη ή απαγορευμένη. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Όταν οι woke ζηλωτές μιλάνε για «ποικιλομορφία», εννοούν την ιδεολογική ομοιογένεια. Όταν ζητούν «συμπερίληψη», εννοούν αποκλεισμό των αντιπάλων τους ή αλλιώς, φετιχοποίηση του 4% του πληθυσμού προκειμένου οι woke μαχητές να βλέπουν αφ’ υψηλού το υπόλοιπο 96%. Όταν δημιούργησαν ένα αμείλικτο σύστημα τιμωρίας, γνωστό ως «κουλτούρα της ακύρωσης» καταστράφοντας επαγγελματικές ζωές και φήμη το ονόμασαν «υπευθυνότητα».

-Λεξικό της Woke Ιδεολογίας-

Trigger warning (Προειδοποιητική ένδειξη προσβλητικού περιεχομένου)

Μικρή φράση στην αρχή ενός βιβλίου, ταινίας, ή βίντεο που προειδοποιεί το κοινό πως ακολουθεί κάτι που μπορεί να το ταράξει, να το θυμώσει ή να το πληγώσει. «Trigger warning: Στο κείμενο που ακολουθεί αναφέρεται η λέξη «μητέρα»». Η σύγχρονη εκδοχή του «Πνεύμα και Ηθική» – το κοινό δεν καλείται να ωριμάσει, να σκεφτεί, να καταλάβει, να διαμορφώσει άπόψη, αλλά υπερπροστατεύεται από τα πάντα.

Safe space (Ασφαλής χώρος)

Φυσικός ή ψηφιακός χώρος όπου απαγορεύεται η διαφωνία, ώστε να προστατεύονται οι «ευάλωτοι». «Αυτή η τάξη είναι safe space – απαγορεύονται σχόλια που αμφισβητούν τη θεωρία των έμφυλων ρευστοτήτων.» Το μόνο πράγμα που απειλείται σε ένα safe space είναι η νοημοσύνη. Ακόμα, πανεπιστημιακοί χώροι που τα παιδιά της ελίτ πληρώνουν 80.000$ το χρόνο για να αποφεύγουν την ελευθερία του λόγου.

Microaggression (Μικροεπιθετικότητα)

Εν αγνοία σου «ρατσιστική», «σεξιστική», «ξενοφοβική» κλπ φράση – ακόμα κι αν δεν είχες τέτοια πρόθεση.Το να ρωτήσεις έναν Ασιάτη πού έμαθε τόσο καλά αγγλικά θεωρείται microaggression. Η πρόθεση δεν μετράει – μετράει το πώς ένιωσε ο άλλος. Κι αν ένιωσε κάτι δυσάρεστο, εσύ φταις. Πάντα.

Deadnaming (Ανάκληση νεκρού ονόματος)

Η αναφορά στο παλιό όνομα ενός τρανς ατόμου – δηλαδή το όνομα που είχε πριν κάνει τη φυλομετάβαση. «Αποκάλεσες την Κάτια “Κώστα”; Αυτό είναι deadnaming!» Όχι μόνο απαγορεύεται να θυμάσαι το παρελθόν – απαγορεύεται και να υποψιάζεσαι ότι υπήρξε.

Ορατότητα

Το νέο ευαγγέλιο της προβολής. Αν δεν φαίνεσαι, δεν υπάρχεις. Αν δεν είσαι σε σειρά στο Netflix, καλύτερα να μην αναπνέεις.

Προσωπική αλήθεια

Η εναλλακτική στην κοινή λογική. Εσύ έχεις την αλήθεια σου, εγώ τη δική μου, και η επιστήμη έχει τη δική της. Κανείς κανενός δηλαδή.

Misgendering (Λάθος χρήση του φύλου)

Όταν αποκαλείς κάποιον με αντωνυμία που δεν συμφωνεί με την έμφυλη ταυτότητα που έχει επιλέξει.«Τον είδες; – ΤΗΝ είδες, ρατσιστικό σκουπίδι!» Αν δεν ξέρεις πώς αυτοπροσδιορίζεται το κάθε ον γύρω σου ανά δευτερόλεπτο είσαι μέρος του προβλήματος.

Cisgender (Σις)

Εσύ, εγώ, οι περισσότεροι. Δηλαδή αυτοί που ταυτίζονται με το φύλο που τους «απέδωσε» ο γιατρός κατά τη γέννηση. «Η σις ετεροκανονικότητα καταπιέζει την τρανς ύπαρξη». Ένας όρος που εφευρέθηκε για να νιώσεις κι εσύ προβληματικός/ή και μειονότητα.

Κοινωνικά κατασκευασμένο

Αυτό που δηλώνει ότι τίποτα δεν είναι φυσικό, εκτός αν το πουν οι σπουδές φύλου. Από το φύλο, τον έρωτα μέχρι και την έννοια του πρωινού γεύματος όλα είναι κατασκευές.

Cultural appropriation (Πολιτιστική ιδιοποίηση)

Όταν φοράς ρούχα, μαγειρεύεις φαγητά ή υιοθετείς έθιμα άλλου πολιτισμού – χωρίς να ανήκεις σε αυτόν. «Αφαίρεσαν το σουβλάκι από το μενού της σχολικής καντίνας – ήταν cultural appropriation». Όταν το πολιτισμικές ανταλλαγές γίνονται κατάπτυστο αδίκημα.

Privilege (Προνόμιο)

Λευκό προνόμιο: ένα εκ γενετής ελάττωμα που αφορά κυρίως τους (ανε)λεύθερους λυεκούς των ελίτ όταν προσπαθούν να μετατρέψουν τους μη ρατσιστές λευκούς της εργατικής τάξης σε ρατσιστές λευκούς της εργατικής τάξης.

Ally (Σύμμαχος)

Άτομο που δεν ανήκει σε κάποια «καταπιεσμένη» ομάδα, αλλά δηλώνει πίστη σε κάποια. Μερικές φορές πιο σκληροπυρηνική κι από τα ίδια τα μέλη της.«Είσαι καλός σύμμαχος των μαύρων γιατί υπέγραψες υπέρ της καταστολής της ελευθερίας λόγου!»

Inclusion (Συμπερίληψη)

Η ανάγκη να φαίνονται όλοι ίσοι – ανεξαρτήτως ικανοτήτων, αναγκών ή μόρφωσης. «Η διαφήμιση οδοντόκρεμας πρέπει να έχει τρανς άτομο, αλλιώς δεν είναι inclusive.» Δεν πειράζει αν δεν έχεις δόντια – αρκεί να έχεις ταυτότητα.

Diversity (Ποικιλομορφία)

Άνθρωποι διαφόρων αποχρώσεων που παπαγαλίζουν την ίδια γνώμη για τα πάντα. Οι κοινές σκέψεις και αντιδράσεις της «προοδευτικής» αγέλης.

Εσωτερικευμένη καταπίεση

Η απόδειξη ότι το μυαλό σου είναι εναντίον σου – ειδικά αν διαφωνείς με τη woke ιδεολογία. Δεν χρειάζεται να σε καταπιέζει κανείς απ’ έξω· τα κάνεις όλα μόνος σου, και χειρότερα.

Επαναπλαισίωση (reframing)

Όταν η πραγματικότητα δεν ταιριάζει στην αφήγηση, αλλάζεις την κορνίζα. Παλιά το λέγαμε «διαστρέβλωση». Τώρα είναι εργαλείο χειραφέτησης.

Επανοικειοποίηση (reappropriation):

Η πράξη του να παίρνεις μια λέξη ή ένα σύμβολο που σε ενοχλεί, να την κάνεις δική σου και να απαιτείς από όλους να σέβονται το νέο της νόημα. Μέχρι την επόμενη επαναπλαισίωση.

Έμφυλη ρευστότητα

Ορίζεις το φύλο σου ανάλογα με τη μέρα, τη διάθεση ή τον καιρό. Γιατί να έχεις δύο φύλα όταν μπορείς να έχεις απεριόριστα;

Καταλογοποίηση

Απόπειρα ομαδοποίησης των πάντων σε λίστες: ταυτότητες, προνόμια, τραύματα. Γιατί χωρίς Excel, δεν υπάρχει δικαιοσύνη.

Ταυτοτική πολιτική

Η εμμονή τού να βλέπεις τον κόσμο μέσα από το φίλτρο της ομάδας σου. Η ανθρωπότητα υποδιαιρείται, διαγωνίζεται και τελικά κατακερματίζεται σε hashtags.

Τοξικότητα

Ο όρος-ομπρέλα για ό,τι δεν σου αρέσει: σχέσεις, άντρες, σκέψεις, βιβλία. Αρκεί να πεις ότι κάτι είναι τοξικό και αποκλείεται από τη συζήτηση.

Wokeness (γουοκισμός)

Η ιεραποστολική θρησκεία του ταξισμού που κηρύσσεται κυρίως από εύπορους λευκούς που αυτομαστιγώνονται δημόσια.

Non binary (όχι δυαδικός)

Ακτιβιστές και διασημότητες δηλώνουν «μη δυαδικοί». Πρόκειται για την επιλογή ενός βαρετού ατόμου που φαντάζεται ότι ως «μη διαδικός» γίνεται ενδιαφέρον.

(Υστερόγραφο)

Ο Κλέμπερερ λέει στο βιβλίο του: «Άραγε είναι της φαντασίας μου που βλέπω μια ελπίδα μεσα σε όλα αυτά; Γιατί δεν γίνεται να κρατήσει η απόλυτη παράνοια από τη στιγμή που το μεθύσι θα τελειώσει και θα ξεκινήσει ο απαίσιος πονοκέφαλος». Η γλώσσα προχωράει, μεταμορφώνεται, διευρύνεται με νέους όρους και νεολογισμούς. Όταν η γλώσσα εξελίσσεται ελεύθερα εξυπηρετεί τις ανθρώπινες ανάγκες, τη λογική, την επικονωνία, το σύναίσθημα. Αν όμως η γλώσσα μιλάει για λογαριασμό σου κι εσύ λείπεις τότε σημαίνει κήρυγμα και διαταγή.