Η τυραννία της νεότητας
Η ομορφιά δεν είναι φρούτο για να το συντηρούμε αλλά καύσιμο για να καίγεται.
Βρισκόμαστε σε μια φάση του πολιτισμού μας που οι άνθρωποι τρομοκρατημένοι από τα γηρατειά ψάχνουν με άγχος και αγωνία να βρουν τρόπους να παραμείνουν για όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο νέοι και όμορφοι και να παρατείνουν τη διάρκεια της ζωής καταργώντας το θάνατο. Αποτελέσματα αυτής της τάσης: 1) ο θάνατος θεωρείται πλέον αδιανόητος και αντιμετωπίζεται ως κατασκευαστικό ελάττωμα που χρειάζεται να διορθώσουμε. 2) Οι ηλικιωμένοι έχουν υποβαθμιστεί ως κατηγορία. Ο σεβασμός στους ηλικιωμένους είναι υποκριτικός- η κοινωνία τους υπενθυμίζει συνεχώς ότι είναι περιττοί.
Η λατρεία της νεότητας βάζει στην άκρη όσους μεγαλώνουν. Στην ναρκισσιστική κοινωνία που ζούμε «ο ναρκισσιστής έχει τόσους λίγους εσωτερικούς πόρους που προσβλέπει στους άλλους για να επικυρώσει την αίσθηση που έχει για τον εαυτό του. Έχει ανάγκη να τον θαυμάζουν για την ομορφιά, τη γοητεία, τη φήμη ή την εξουσία του- ιδιότητες που συνήθως φθίνουν με τον καιρό.» Δεν είναι τρομακτικό κάποιος/α που το σώμα του δεν πληροί τις τρέχουσες αναλογίες και το πρόσωπό του έχει ατέλειες να θεωρείται «ασθενής» που χρειάζεται τη βοήθεια ειδικών;
Κάποτε είχαμε «ωραίο κεφάλι», «έντονο βλέμμα», «υπέροχο χαμόγελο», «χαριτωμένο μουτράκι», «σέξι αυτιά», «γαλλική μυτούλα», «γοητευτικά λακκάκια», «έντονα μήλα». Τώρα έχουμε πρόσωπα με μπότοξ και κολλαγόνο και διορθωμένα μάτια, αυτιά, μύτη, ζυγωματικά- δηλαδή Προτομές. Κάποτε είχαμε «ωραία κορμιά», «σιλουέτα», «παράστημα». Τώρα έχουμε αδύνατα, γραμμωμένα Σώματα και Σωματότυπους με λιποαναρροφήσεις, σε μόνιμη δίαιτα, πάνω σε στατικά ποδήλατα. Ακόμα και η λέξη Σώμα αποπνέει μια αίσθηση νεκροτομείου.
Τα κοινωνικά δίκτυα έχουν γεμίσει ψεύτικα πρόσωπα και ψεύτικα σώματα. Επίπεδα στομάχια, σαρκώδη χείλη, λαμπερό δέρμα. Η παράλογη και ανεξέλεγκτη προβολή φωτογραφιών που με φίλτρα και φώτοσοπ προβάλλουν μια ιδανική εικόνα αρχίζουν πια και δημιουργούν αντιδράσεις. Ένας νέος νόμος (Ιούλιος 2021) στην Νορβηγία που στοχεύει τους influencers και τις διασημότητες τους υποχρεώνει να δηλώνουν αν οι φωτογραφίες τους είναι πειραγμένες. Ο νόμος θέλει να «ελαττώσει την πίεση που ασκείται στο σώμα» των νέων.
Γυναίκες και άντρες κάθε ηλικίας βρίσκονται με το δάκτυλο στη σκανδάλη για να πυροβολήσουν τον μοναδικό εχθρό, τον Χρόνο. Είναι εντυπωσιακή μια παλιότερη δήλωση της Ζιζέλ, του διάσημου μοντέλου: «Οι άντρες δεν με φλερτάρουν πια. Με βρίσκουν μεγάλη.» Η Ζιζέλ ήταν 25 χρονών όταν έκανε αυτή τη δήλωση. Εμπρός λοιπόν για τους ισόβιους Πίτερ Πάν, για τους μικρομέγαλους ενήλικες που εμποδίζουν τα παιδιά τους να τους δουν ως γονείς, για τους καταναλωτές που με κρέμες, πίλιγκ, ενέσεις και χειρουργεία προσπαθούν να κάνουν delete στις εμπειρίες της ζωής που φαίνονται στο πρόσωπο και να παραμείνουν αιωνίως νέοι. Ζήτω η ματαιοδοξία που απογυμνώνει από κάθε τι ανθρώπινο.
Δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Από τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία μέχρι τους νέους χρόνους κάθε φορά που δεν υπάρχουν ιδέες, πολιτισμός εν δράσει, κοινά κίνητρα, στόχοι και όνειρα για να κινητοποιήσουν τις κοινωνίες η εύκολη λύση είναι η ανακήρυξη του σεξ και της νεότητας σε μοναδικές αξίες. Αφού δεν έχω κάτι σημαντικό να με ενώνει με τους άλλους, ε, τότε κι εγώ θα αφοσιωθώ στο είδωλο μου στο καθρέφτη και στην απόλαυση της στιγμής. Έτσι η Δύση ακκίζεται, φοράει λευκές ρόμπες και πέφτει αναίσθητη σε χειρουργικά κρεβάτια για να ξανακάνει το κώλο της όπως ήταν στην εφηβεία της.
Πέρα από τη αισθητική συζήτηση για την Ομορφιά κάτι ρεαλιστικό. Δεν δίνω δεκάρα αν η Αντζελίνα Τζολί που είναι πανέμορφη μοιάζει με ανορεξική, επειδή κάποιο μοντέλο δίνει μάχη με τα κιλά του, αν ο Τομ Κρουζ έκανε μπότοξ, αν η Καρντάσιαν έχει κυτταρίτιδα, ή αν είναι επώδυνοι οι αγώνες που δίνουν οι σταρς για να κρύψουν τα φυσικά τους ελαττώματα για να εμφανιστούν άψογοι στο κόκκινο χαλί. Είναι η δουλειά τους. Πληρώνονται για να τους βλέπουμε άψογους. Κανένας δεν πληρώνει εμένα, ή εσένα για να είμαστε ατσαλάκωτοι, κανείς δεν μας πληρώνει για να είμαστε αδύνατοι, κανείς δεν μας προτιμάει περισσότερο επειδή μαυρίσαμε στο σολάριουμ ή για την λεύκανση στα δόντια μας. Αντί να προσπαθούμε να γίνουμε αυτοί που δεν είμαστε, να τους μιμηθούμε και να τους αντιγράψουμε θα έπρεπε να τους πούμε ευχαριστώ που δεν χρειάζεται να γίνουμε σαν κι αυτούς. Ευχαριστούμε που δεν είμαστε μοντέλα, ηθοποιοί, κλπ για να φτάσουμε στο απόγειό μας στα 25 και να ψάχνουμε μάντρα για απόσυρση στα 40. Ευχαριστούμε που δεν κοιτάμε με τρόμο πίσω από τη πλάτη μας για να δούμε αν έρχεται κάποιος/α πιο αδύνατος/η, πιο ξανθός/ιά, περισσότερο νέος/α , περισσότερο λαμπερός/ή για να πάρει τη θέση μας και να μας στείλει στα αζήτητα.
Η Ομορφιά δεν διαρκεί οπότε το να δίνουμε τέτοια τρομακτική σημασία στην συντήρησή της δεν μας κάνει παρά βαρετούς νευρωτικούς που συνεχώς ψάχνουν να βρουν τι θα αλλάξουν στην εμφάνισή τους. Η ομορφιά δεν είναι φρούτο για να το συντηρούμε αλλά καύσιμο που χρειάζεται να καίγεται για να ζήσουμε τη ζωή μας. Η ύπαρξη της χρειάζεται να είναι γιορτή αλλά και η απώλειά της μπορεί να εορταστεί ως απελευθέρωση για να κυνηγήσουμε και άλλους στόχους. Α ναι. Και κάτι ακόμα. Λέμε ψέματα στο εαυτό μας θεωρώντας ότι όλοι είμαστε Όμορφοι- σαν να λέμε ότι όλοι είμαστε έξυπνοι, πλούσιοι, ή έχουμε τρόπους. Είμαστε αυτό που είμαστε: όμορφοι, συμπαθητικοί, λιγότερο όμορφοι, γοητευτικοί, φωτεινοί, θελκτικοί, ανοιχτοί…(συνεχίστε). Η χαρά έρχεται από το να ξέρουμε τον εαυτό μας. Έμαθα όμως όπως και η Alex Kuczynski στο βιβλίο της «Beauty Junkies» ότι «όσα χρήματα κι αν ξοδέψεις, όσες πλαστικές εγχειρήσεις κι αν κάνεις, όσους δερματολόγους κι αν επισκεφθείς, αναπότρεπτα ο χρόνος πάνω στο γρήγορο άρμα του, θα σε προλάβει και θα παρελάσει πάνω στο πρόσωπό σου.». Εάν το πρόσωπό και η σιλουέτα αποτελούν τη μοναδική περιουσία σου αργά ή γρήγορα θα έχεις πρόβλημα.
(Η φωτογραφία είναι από το To Nip/Tuck, μια δραματική-ιατρική σειρά αμερικάνικης παραγωγής, από τον δημιουργό Ράιαν Μέρφι. Η σειρά εστιάζει στους Σον Μακναμάρα και Κρίστιαν Τρόι, που είναι δύο μεσήλικες πλαστικοί χειρουργοί και φίλοι, που έχουν δημιουργήσει τη δική τους επιχείρηση αισθητικών επεμβάσεων στο Μαϊάμι).